Normalde kadınlarda her ay (siklus), tek bir olgun yumurta (oosit) gelişir. Ancak TÜP BEBEK (In Vitro Fertilizasyon, IVF) tedavisinde, çok sayıda olgun yumurta elde etmek amacıyla yumurtalıkları uyarıcı ilaçlar verilir. Buna kontrollü ovaryan hiperstimülasyon (KOH) denir.
Çok sayıdaki yumurtadan bazılarının zamanından önce çatlaması (ovulasyon), gelişen diğer yumurtaları ve gebelik için hazırlanan rahim iç zarını (endometrium) olumsuz etkileyebilir. Bu istenmeyen durumu önlemek için beyinden salgılanan ve yumurtalıkları uyaran hormonları baskılamak için GnRH analogları veya antagonistleri kullanılır.
Yumurtalıkları uyarıcı ilaçlar, Gonadotropinler olarak bilinen Follikül Stimülan Hormon (FSH) ve Luteinizan Hormon (LH) kombinasyonunu içerir. Bu ilaçlar, buzdolabının buzluğunda değil raf kısmında saklanmalıdır. Menogon kas içine enjekte edilirken, Gonal-F, Puregon ve Menopur kas içi veya cilt altına uygulanır.
Kas içi enjeksiyonlar kalça üst dış bölgesine yapılırken, cilt altı enjeksiyonlar karın bölgesine, bacak veya kol arka tarafına yapılabilir. Tedaviye adetin 2-4. günlerinde başlanır ve iğnelerin her gün aynı saatte yapılması önemlidir (genellikle 16.00-21.00 arası). Günlük doz ayarlamaları, yumurtalık yanıtına göre belirlenir.
Femara, yumurtalık yanıtının zayıf olduğu hastalarda yanıtı artırmak için kullanılabilen bir ilaçtır. Adetin 2. gününde başlanır ve 5 gün boyunca günde 2,5 mg hap şeklinde alınır.
Yumurtaların erken çatlamasını engellemek için GnRH Agonistleri (lucrin, decapeptyl) veya GnRH Antagonistleri (cetrotide, orgalutran) gibi ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar, beyinden salınıp yumurtalıkları uyarlayan Follikül Stimülan Hormon (FSH) ve Luteinizan Hormon (LH)’u baskılar, böylece beynin yumurtalık üzerindeki etkisini devre dışı bırakarak kontrolü tamamen sağlar. Bu etki, antagonist ilaçlarda (cetrotide, orgalutran) hemen, agonist ilaçlarda (lucrin, decapeptyl) bir süre sonra ortaya çıkar.
Tedavi sürecinde, ayrıca hCG (pregnyl, ovitrelle), LH (luveris) ve GnRH Agonistleri gibi ilaçlar da yumurtaların olgunlaşmasını ve çatlamasını sağlamak için kullanılabilir. Saatlerin önemli olduğu bu aşamada, tüp bebek tedavisinin başarısı için hasta ve merkezin uyumlu olması önemlidir.
Pregnyl, 5.000 ünite hCG içerir ve genellikle 10.000 ünite (2 toz) olarak kalçadan kas içine enjekte edilir. Ovitrelle ise 250 mcg hCG içerir ve cilt altına uygulanır.
