Cinsel Yoksunluk: Kadında gebelik riskinin yüksek olduğu dönemleri tahmin etmeye dayalı yöntemlerdir. Takvim yöntemi ve servikal mukus yöntemi gibi örnekleri bulunur.
Emzirme: Bebeğini sadece anne sütü ile besleyen annelerde, doğum sonrası ilk 3 ay boyunca, takviye mama kullananlarda ise ilk 3 hafta boyunca gebelik oluşmaz. Ancak bu dönemden sonra etkili bir korunma yöntemi kullanmak önemlidir.
Geri Çekilme (Dışa Boşalma): Cinsel ilişki sırasında erkeğin boşalmadan önce penisini kadının vajinasından çıkarması ve dışarı boşalması yöntemidir.
Bariyer Korunma Yöntemleri Kondom (Prezervatif): Genellikle erkekler tarafından kullanılan, lateksten yapılmış ince ve esnek bir koruyucu kılıftır. Gebelikten korunmanın yanı sıra cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı da koruma sağlar.
Diyafram: İnce lastikten yapılmış, rahim ağzını örten bir araçtır. Cinsel ilişkiden önce yerleştirilir ve ilişkiden sonra en erken altı saat içinde çıkarılır. Doğru kullanıldığında uzun süre kullanılabilir ve bazı cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruma sağlar.
Spermisitler (Sperm Öldürücüler): Vajinaya jel, fitil veya köpük tablet şeklinde uygulanan ve sperm hareketini engelleyen ürünlerdir. Cinsel ilişkiden önce kullanılır ve etkili olabilmesi için cinsel ilişkiden sonra en az 6 saat boyunca vajina yıkanmamalıdır.
Rahim İçi Araç (RİA, Spiral) Rahim içine yerleştirilen küçük bir araçtır ve bakır veya hormon içeren tipleri bulunur. Kadının gebe olmadığından emin olunan herhangi bir zamanda uygulanabilir ve çıkarıldığında doğurganlık hızla geri döner. Anne sütünü etkilemediği için emziren kadınlar da kullanabilir. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan koruma sağlamaz.
Günümüzde modern spiraller olarak tanımlayabileceğimiz iki farklı tür bulunur:
- Gynefix, bakırlı bir spiral olup 5 yıl süreyle koruma sağlar ve rahimden kayma riski çok düşüktür. Rahim boyutuna uygun olarak uygulanabilir.
- Mirena, hormonlu bir spiral olup gebelikten koruma konusunda son derece etkilidir. Ayrıca adet kanamalarını azaltır ve emziren kadınlar için uygundur. Bu spiral de 5 yıl süreyle koruma sağlar.
Hormonal Korunma Yöntemleri Doğum Kontrol Hapı (Kombine Oral Kontraseptif, KOK, OKS): Genellikle 21 haplık kutularda satılır ve her gün düzenli olarak alınması gerekir. Gebelikten korumanın yanı sıra adet dönemi düzenlemesine de yardımcı olabilir. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan koruma sağlamaz.
Aylık İğne: Ayda bir kez kas içine enjekte edilen bir yöntemdir. Kadın vücudunda doğal olarak bulunan östrojen ve progesteron hormonlarını içerir. Yumurtlama ve döllenmeyi engeller. Ara kanamalar gözlenebilir.
Üç Aylık İğne (Depo MPA, Medroksiprogesteron Asetat): Üç ayda bir kez kas içine enjekte edilir ve sadece progesteron içerir. Yumurtlama ve döllenmeyi engeller. Adet dönemi düzensizliği yapabilir ve uzun süre kullanıldığında adet kanamasını azaltabilir. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan koruma sağlamaz.
Deri Altı İmplantlar (İmplanon): Kolun iç kısmına yerleştirilen küçük bir silikon çubuktur ve progesteron hormonu içerir. Yumurtlama ve döllenmeyi engeller. Türüne bağlı olarak üç veya beş yıl boyunca koruma sağlar. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan koruma sağlamaz.
Cerrahi Korunma Yöntemleri Kadında Tüplerin Bağlanması (Tüp Ligasyonu): Doğurganlığı sona erdirmek isteyen kadınlarda kullanılır ve yumurtalık kanallarının ameliyatla bağlanması işlemidir.
Erkekte Kanalların Bağlanması (Vazektomi): Doğurganlığı sona erdirmek isteyen erkeklerde kullanılır ve sperm kanallarının bağlanması işlemidir.
Acil Korunma Korunmasız cinsel ilişki sonrası, gebelik riskini azaltmak amacıyla kullanılan yöntemlerdir. Korunmasız ilişki sonrası ilk 72 saat içinde uygulanabilirler.
Unutmayın ki doğru korunma yöntemini seçerken doktor tavsiyeleri ve kişisel sağlık durumu da dikkate alınmalıdır. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunma için ek önlemler de alınmalıdır.
